“Zapatismoren ekarpenak borroka feministarako”
Gogoeta eta topaketa espazioa.
2015eko Azaroaren 20an Usurbilen gure geografiako hitzaldietako eta jardueretako zikloa hasi zen, euskal mugimendu feministaren eta emakume zapatistasen borrokaren arteko erlazioaren gaineko analisia topaketa-espazioa bultzatzeko. Hauek “Zapatismoren Ekarpenak borroka feministarako” dira, hemengo eta hango emakumeen borroken arteko topaketa espazioa sortzeko Lumaltik Herriak-ek Bizilur-en laguntzaz antolatutako jardunaldiak. Gipuzkoako Diputazioaren laguntzarekin, 2015 eta 2016 bitartean Usurbilen, Hernanin, Gernikan, Bilbon, Gasteizen, Mondragonen eta Getxon izan dira. Topatzeko eta elkar ezagutzeko izan genuen, besteengandik eta guregandik ikasi ahal izan genuen espazioa.
Lehen aukera, Azaroaren 25eko Nazioarteko Emakumearen Bortizkeriaren Ezabapeneko kontrako Eguna ospakizunarekin markatuta testuinguruan etorri zen . Honetarako Usurbileko Udalaren eta Potxoenea, udal kultur-etxearen laguntza izan dugu, 40 pertsona baino gehiagok eztabaidatzeko hitzordua eman zuten: “Eztabaida feministarako zapatismoaren ekarpenak: Bortizkeriaren kontrako borroka-bizitza” izenburuarekin. Han hainbat txostengile entzun ahal izan genituen Cecilia Santiago bezala, txiapazko ekintzaile eta psikologo soziala; genero, kulturarteko eta emakumeentzat eta herrietarako askatzeranzko psikologia ikuspegitik lan egiten duena. Cecilia Ik´ taldearen fundatzailea da, EZLN-eko Lacandona Oihanaren Seigarren Adierazpenerako talde itsasgarria. Aukera horretan Txiapaseko gerrari buruz, komunitate indigenak eta emakume zapatisten aurka egiten duten moduaren gaineko oinarri psikologikoaz hitz egin zuen, nola hark dioen gogoratzeko gu “abantaila ekonomiko eta azpiegiturako handiagoekin gizarteek pertsona nekazarikoengandik ikas dezaketela”
Ceciliarekin batera, Cony Carranza entzun ahal izan genuen, herriko hezitzaile feminista Babel Munduko Emakumeetako kidea – Munduko Emakumeak, Brujas eta Desberdinak eta Garaipen feminismoaren eta migrazio-prozesuez arteko erlazioaz hitz egin zigula.
“Joandako emakumeok, gutxiengoa, jorratzeko gaia, lan esparrua, ikasteko helburua edo arazo ez ezik, historikoki edo indibidualki arrazoiagatik Euskal Herrian gauden emakumeok gara ere bai. Gizarte honetako politiko eta giza militante askok aurreiritziak jartzen dizkigute, hemengo emakume eta atzerriko emakumeak bereiziz, “beste emakumeak” garela jakinarazten.Etxetik irtetea ez da indibidalki hartzen den erabakia, baizik eta kapitalismo global eta patriarkalarena, pobrezia, injustizia eta gerra justifikatzen duenak. Globalizazioak, bizitzako eta bizi-iraupeneko erarekin amaitu du eta hainbat emakumeen irteera eragin du. Gu Geu, “krisialdiaren alabak”, Garaipenetako kidea esaten duen bezala, jaio,hazi eta krisialdian irauten dugu.”
Idoia Arraizak parte hartu zuen ere. Hark psikologia eta Gestalt ikasi ditu. EH Bilgune Feminista taldeko kidea da eta Emagin elkartean lan egiten du non urteak eramaten dituen autodefentsa feministako lantegiak batez ere dinamizatuz.
“Burura galdera etortzen zait; ze mementotan ikasi dugu ez garela gai, ez garela indartsuak, ez dugula balio, ahulak garela? Hezkuntzaren ze momentutan barneratzen dugu eta gu geuk sinarazten dugu hori? Egia esan emakumeok betidanik saretu eta antolatu garela, autodefentsa feminista egiteko. Hemen Euskal Herrian duela 40 urte, indarkeria etxe pribatutan gertatzen zenean, emakume asko antolatu ziren indarkeria hori aurre egiteko. Bikote barruan tratu txarrak jasotzen zuen emakumeak jotzen zuten talde horiengana eta talde horiek, adibidez, zaintza egiten zituzten emakume horien etxeetan.”
Azkenik, Azaroaren 20 horretan Kattalin Minner jardunaldiak itxi zituen, militante feminista oso gaztetatik, kazetaria eta Medeak taldeko kidea, bortizkeriaz birjabetuko teknika performatiboei buruz hitz egin zigun.
“Genero indarkeriaren aurkako lege hankamotz horretik, lege horren indarra ez zelako hainbeste. Ez dituelako kontutan hartzen edo ez du bermatze emakumeen bizi iraupena, baizik eta kasu oso zehatzak. Lege honek bikote edo harreman sexu afektibo bat daukan emakume bakarrik hartzen du kontuan eta heterosexualeii begira. Oso exkluientea da. Estatua, goitik behera instituzioi patrarkal bat da , eta estatua berez, indarkeria sexistarekin amaitzeko intentsiorik balu, bere burua birplantatzen hasi beharko luke.”
Loturak
Martxoaren 10ean, Hernaniko Udalaren laguntzarekin eta aste horretan abiarazi ziren jardueren barruan Emakumearen Nazioarteko Eguna zela eta, Biteri Kultura Etxean “Zapatismoaren ekarpenak borroka feministara. Begirada dekolonial bat” tituloarekin eztabaidatzeko jaurdunaldia ospatu zen,.
Hernaniko jardunaldian 50 pertsona baino gehiagoko asistentzia izan dugu eta Sylvia entzuteaz gain Ana Murcia Garaipen taldekidea entzun ahal izan genuen, Ana Las Dignas El Salvadorreko talde feministaren parte izan zen eta Ayala Zuhurtasuna Itun Feministako kofundatzailea da. Hark ekonomia feministako eta latinoamerikaherrien erresistentziako mugimenduetan parte hartu du eta 2006tik ekintzaile transfeminista da Garaipenen.
“Testuingurua begiratzen badugu, Naomi Kleinek esaten zuen bezala, eskala anizkunetarako “Shock doktrinek” ikusiko ditugu; hainbat bizitzaren kontrako gerra iraunkor eta sistemikoak egingo ditu seguru, eta inperialismoak bere gerrei ematen dioten erantzunak, giza krisialdia islatzen du. Hori bai, era berriko inperialismo eta kolonizazioa da, berea ez diren baliabide eta lurraldeak jabetzen eta herriak desagertzen dituena .Hala ere, aldi berean, emakumeak zaindutako bizitza eratzen ari da kapitalismo ezin okerrago honen kontra. Azken hamarkadetan, emakumeak bizitza defendatzeko gauzatu diren hainbat estrategiak. Eta hau da, duda barik, erresistentzia mota bat. Zapalkuntza sistema anizkunen kontra, emakumeok, askatasun eta erresistentzia sistemak burutu ditugu. Abian daukagu zapalkuntza sistema honen kontrako erantzun prozesua.”
Ana eta gero Itziar Gandarías entzun genuen, Mujeres del Mundo Babel – Munduko Emakumeak. Itziar psicologo soziala da. Deustoko Unibertsitateko Psikologia Fakultatean lan egiten du irakasle bezala eta Psikologia Sozialeko Bartzeloako Unibertsitate Automomoko Departamentuarekin lotuta dago. Babel Munduko Emakumeengan- Munduko Emakumeak parte hartzeaz gain , Brujas eta Diversas eta Euskal Herriako Emakumeetako Munduko Martxaren Plataformako kidea da.
“Paraguain hasi nintzen feminismoaren militantzian. Bueltatzerakoan, nire galdera zen ze nolako harremanak eta gatazkak egongo ziren emakume etorkin eta euskaldun feministen artean. Nire beldurra zen hasiko zirela kontatzen gatazka handiak. Baina sorpresa izan zen. Konturatu nintzen, egia esanda, ez zegoela gatazka handirik ez zegoelako topaketa sendo bat. Ba zeunden topaketak puntualak. Adibidez martxoaren 8an, edo azaroaren 25ean bai, baina ez zegoen luzerako artikulazio edo aliantza sendoagorik.”
Gaztetxotatik jardun dut jendarte hau feminismotik eraldatzeko jardunean. EH Bilgune Feministako kidea naiz, urteak daramatzat mugimendu feministan. Egun. EH Bilgune Feministako koordinazio lan taldean nabil jo ta su. Ikasketaz, kazetaritzan lizentziaduna naiz eta bokazioari jarraiki, Garako Gaur 8 astekarian hilean behin zutabegilea.
“Herritarron, langileon, prekarizazio egoera ezaguna da gaur egun gure jendartea. Horri gehituko nioke ere, horren aurrean, feministok prest gaudela esango dut. Baina horrek ere ba dakar beste aldea, eta beste aldea da borroka sozialen kriminalizazioa ematen ari dela. Mugimendu feministaren kuestionamendu ari dela hainbat esparruetan, eta militarizazioa handituz doala gure Europako hainbat herrialdeetan. Gizarteriaren krisi baten aurrean gaude.”
Loturak
Hernani ondoren, Martxoaren 12an Gernikako Astran Gernikatik Mundura-ren kolaborazioarekin, beste konferentzia bat antolatu dugu. Hartarako Sylviak “Errealitatea ez da teorian sartzen” izeneko testua prestatu zuen. Bertako talde feministak Asunek parte hartu zuen, han kanpamentisten lanaz hitz egin zen baita emakume zapatisten borrokaz eta nola jasotzen den hori euskal gizartean.
Bilbon, martxoaren 14an, zehazki Zirikan eta Babel Munduko Emakume – Munduko Emakumeak-ekin batera Sylviak bere testua erakutsi zuen “Defentsa ausarta: Entzute Komisioa”.
Loturak
Gasteizen, Las Otras taldearekin, “Behartsuak dira, behartsuak eta patroncitoa etxean”, txostena aurkeztu zen.
Loturak
“Emakumeen eta bere eskarien gaineko begiruneak” Sylvia Marcosek Martxoaren 16ko Arrasate-n Emakumeen Txokoa-ren laguntzarekin landutako testua izan zen
2016ko martxoaren 18an Jardunaldiak bukatutzat eman genituen Getxon, Emakumeentzat Ahalduntze Eskolan, Itziar Gandariasek dinamizatzaileren papera egin zuen Sylviak bere testuari buruz bertaratuekin izan zuen eztabaidarako tokian : “Feminismoak atzo eta gaur” testu hau http://www.txiapasenalde.org/wp-content/uploads/2016/08/Feminismos-ayer-y-hoy-Sylvia-Marcos.pdf aurki dezakezu.